gezondheid
GOEDE VOEDING IS TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EXTRA BELANGRIJK
Je baby is afhankelijk van de voeding die jij gebruikt. Dat betekent niet dat je voor twee moet eten, maar wel dat je gezond en gevarieerd eet. Het Voedingscentrum geeft er uitgebreid advies over.
LEEFREGELS
Voeding
Vitaminen en mineralen zijn belangrijk in de zwangerschap. Van de meeste vitamines en mineralen is wat extra nodig. Als je gezond en gevarieerd eet, krijg je er voldoende van binnen. Wil je multivitaminen in tabletvorm gebruiken, neem dan een soort die geschikt is voor de zwangerschap. Pas wel op voor vitamine A. Een te grote hoeveelheid kan schadelijk zijn voor de baby. Vitamine A zit in grote hoeveelheden in dierlijke lever(producten). Eén boterham met leverworst per dag kan geen kwaad.
In verband met schadelijke bacteriën kun je onderstaande voedingsmiddelen beter vermijden:
- Rauw vlees
- Rauw ei
- Niet gesteriliseerde of gepasteuriseerde melk of kaas
- Voorverpakte rauwe vis (vers van de visboer mag wel)
Over het algemeen kun je in de zwangerschap dezelfde dingen doen die je altijd al deed: werken, autorijden, sporten en vrijen. Het is belangrijk dat je goed voor jezelf zorgt, op tijd rust neemt en bij alle activiteiten goed naar je lichaam luistert. Er zijn wel een paar extra leefregels in de zwangerschap.
Blijf gewoon sporten, tenzij we het jou specifiek afraden. Diepzeeduiken, parachutespringen en bungeejumpen zijn schadelijk voor de zwangerschap.
Als je zwanger bent, kun je het best een vakantiebestemming kiezen, waar goede medische zorg voorhanden is. In verre, tropische landen is dit niet altijd het geval. Ook loop je er sneller infectieziekten op, die gepaard gaan met hoge koorts of diarree. Vakantie hoog in de bergen (>2000m) wordt ontraden vanwege het lage zuurstofgehalte.
Vliegen is onschadelijk voor de zwangerschap. Wel kunnen vliegmaatschappijen weigeren om vrouwen mee te nemen, die langer dan 32-34 weken zwanger zijn, omdat ze geen bevallingen aan boord willen riskeren. Je kunt bij ons een zwangerschapsverklaring vragen waarop staat hoe ver de zwangerschap is gevorderd.
Om voldoende vitamine D te kunnen aanmaken in het lichaam, is het verstandig dagelijks minimaal een uur buiten te zijn. Lekker onderuit in de zon is een genot, ook als je zwanger bent. Vermijd echter langdurig felle zon. Je krijgt daar in de zwangerschap eerder pigmentvlekken van, met name in je gezicht. Vermijd om deze reden ook de zonnebank. Jezelf goed insmeren met een zonnebrandcrème voorkomt overmatige pigmentvorming.
Je kunt gerust naar de sauna, maar blijf er niet langer dan tien minuten in. De heetste sauna kun je beter helemaal vermijden. Drink genoeg en mocht het niet prettig aanvoelen, kom eruit!
TABAK EN ALCOHOL
Zwangerschap en roken gaan niet samen. Als de moeder rookt, rookt de baby mee. Ook verblijven in een ruimte waar door anderen gerookt wordt, is schadelijk voor het ongeboren kind. Roken vermindert de toevoer van zuurstof en voeding via de placenta. En nicotine versnelt de hartslag van de baby. Daardoor ontwikkelen baby’s van rokende moeders zich minder goed. Kinderen van rokende ouders hebben meer kans op longproblemen, vroeggeboorte, overlijden tijdens de zwangerschap en wiegendood.
Je kunt het best al vóór de zwangerschap stoppen met roken. Via www.stoppen-met-roken.nl of www.uquit.nl kun je informatie vinden over stoppen met roken.
Ook alcohol is iets wat niet samengaat met zwangerschap. Via jouw bloed komt alcohol bij je kindje terecht. Onderzoek wijst uit dat geen enkele hoeveelheid alcohol, dus ook niet een enkel glas, veilig genoemd kan worden tijdens de zwangerschap. Veel en regelmatig alcohol drinken kan groeivertraging of aangeboren afwijkingen veroorzaken. Neem geen enkel risico en laat je glaasje dus tijdens de zwangerschap en de borstvoeding staan.
Alle vormen van drugs zijn schadelijk voor je ongeboren baby. Ze kunnen aangeboren afwijkingen veroorzaken. Na de geboorte heeft het kind last van ontwenningsverschijnselen.
SCHADELIJK VOOR DE BABY
Niet alle medicijnen zijn veilig in de zwangerschap, ook kruidengeneesmiddelen niet. Neem al voordat je zwanger bent met je huisarts, specialist of apotheker contact op en vraag of de medicijnen die je gebruikt veilig zijn. Je kunt ook contact met onze praktijk opnemen. Bijna altijd is het mogelijk om op een medicijn over te stappen dat onschadelijk is voor de zwangerschap.
Schadelijke stoffen
Giftige stoffen –thuis of op het werk- moeten worden vermeden. Voorbeelden: terpentine, verf op terpentinebasis, loodhoudende oplosmiddelen, bestrijdingsmiddelen tegen insecten of onkruid of chemicaliën. Als je wilt schilderen, kun je dat wel doen, maar ventileer wel goed. Van haarverf zijn tot nu toe geen schadelijke effecten bekend.
Vermijd tijdens je zwangerschap elke vorm van straling. Röntgenstraling is celvernietigend en zeer ongezond voor de baby. Als je een röntgenonderzoek moet ondergaan, meld dit dan bij huisarts of specialist. Ook een enkele röntgenfoto bij de tandarts is af te raden.
Infecties
Een verkoudheid in de zwangerschap kan geen kwaad. Voor gezonde vrouwen is ook een griep onschadelijk. Vrouwen met een medisch risico, zoals diabetes, een hartaandoening of longziekte, wordt geadviseerd een griepprik te halen. Zij hebben meer kans om ernstig ziek te worden door een griep.
Sommige infectieziekten kunnen ernstige gevolgen hebben zoals een miskraam, vroeggeboorte of aangeboren afwijking. Aan het begin van je zwangerschap wordt je bloed daarom standaard onderzocht op een aantal infectieziekten: lues (syfilis), HIV en hepatitis B.
Je kunt infectieziekten voorkomen, door goed je handen te wassen, groenten en fruit goed te wassen en niet met hetzelfde bestek te eten.
Draag bij het werken in de tuin en het verschonen van de kattenbak handschoenen. Zo voorkom je besmetting met de Toxoplasmoseparasiet. Deze komt voor in de ontlasting van (vooral jonge) katten.
Mochten in je omgeving gevallen van rode hond, vijfde ziekte (Parvo virus), waterpokken of cytomegalie voorkomen, neem dan contact met ons op. Meestal is er geen probleem als je de ziekte zelf hebt gehad, of wanneer je er tegen bent ingeënt.
ZWANGERSCHAPSKLACHTEN
In de zwangerschap kun je last hebben van een aantal klachten. Dit komt door hormonale veranderingen, de groei van je baarmoeder en het veranderde zwaartepunt in je lichaam. Vaak kun je er zelf al een heleboel aan doen. Mochten je klachten te lang aanhouden of je maakt je ongerust, neem dan contact met ons op.
Tijdens de zwangerschap kun je last krijgen van aambeien. Dat zijn uitstulpingen van bloedvaatjes rondom de anus. Aambeien kunnen jeuken en pijn doen. Ter verlichting kun je koude kompressen of aambeienzalf gebruiken. Persen kan de aambeien verergeren. Probeer daarom verstopping en harde ontlasting te voorkomen. ( zie verstopping)
De baarmoeder wordt in de buik op zijn plaats gehouden door stevige banden van bindweefsel. Door de groei van de baarmoeder komen de banden op spanning te staan. Je kunt dit voelen als een stekende pijn in je liezen, je zij, de onderrug, je vagina, uitstralend naar je billen of benen. Bandenpijn is een normaal verschijnsel, dat meestal snel overgaat als je minder snel beweegt of rust neemt. Bij bepaalde bewegingen kun je de baarmoeder met je handen ondersteunen. Bukken en zwaar tillen kun je beter vermijden. Als je veel last van bandenpijn hebt kun je een stevige buikband dragen. Warmte helpt ook.
Het is normaal dat je vaker moet plassen in de zwangerschap. Dit komt doordat de baarmoeder groeit en tegen de blaas drukt. Maar als je erg vaak kleine beetjes moet plassen, zou je weleens een blaasontsteking kunnen hebben. Je kunt daarbij ook een branderig gevoel hebben, harde buiken of lichte pijn in de onderbuik. Veel water, cranberrysap of thee drinken helpt om een dreigende blaasontsteking af te wenden. Als je denkt dat je een blaasontsteking hebt, is het belangrijk om ons dit te laten weten. Als je tijdens de zwangerschap meer dan twee keer een blaasontsteking hebt gehad, kan het zijn dat je drager bent van een bacterie, de Groep B streptokok (GBS). Je wordt daarop getest, om te voorkomen dat je baby hiermee besmet raakt voor of tijdens de geboorte.
Door het zwangerschapshormoon oestrogeen verslappen de spieren die normaalgesproken de maag afsluiten. Ook door de druk van je baarmoeder kun je brandend maagzuur krijgen. Als je hiervan last hebt kun je voedingsmiddelen zoals koffie, sinaasappelsap, vet eten, scherpe kruiden en koolzuur beter laten staan. Het helpt om ’s nachts je hoofd wat hoger te leggen. Een kleine hoeveelheid melk of vla kan verlichting geven. Bespreek je klachten met ons, als ze langer aanhouden.
Tijdens de zwangerschap zal je baarmoeder af en toe samentrekken. Hoe groter de baby wordt, hoe vaker. Dit noemen we ‘harde buiken’. Dit wordt veroorzaakt door het oprekken van de spiervezels van de baarmoeder. Af en toe een harde buik is normaal. Het doet geen pijn en gaat na korte tijd vanzelf weer over. Maar komen de harde buiken met grote regelmaat of worden ze steeds sterker? Neem dan contact met ons op.
Hoofdpijn- en migraineklachten kunnen in de zwangerschap verminderen, maar bij sommige vrouwen verergeren ze juist. Hoe dit komt, is niet bekend. Als je hoofdpijn hebt, is het belangrijk om veel water te drinken. Neem rust en gebruik eventueel paracetamol, in de normale dosering. Neem contact met ons op als de hoofdpijn heel hevig is, of als er andere symptomen zijn.
Als je langer dan twintig weken zwanger bent, kunnen hoofdpijnklachten samenhangen met je bloeddruk. Neem altijd contact met ons op als je hoofdpijn hebt in combinatie met een of meerdere van de volgende klachten:
• misselijkheid en/of braken
• pijn in de bovenbuik
• sterretjes, vlekken of wazig zien
• vocht vasthouden in gezicht, handen of enkels
De eerste vier maanden kun je last hebben van (ochtend)misselijkheid en overgeven. Probeer gewoon te eten en sla het ontbijt niet over, want dan wordt het juist erger. Begin met een licht ontbijt ( crackers, beschuit, kopje thee) en eet lichte maaltijden over de dag verdeeld. Als je erg veel braakt, neem dan contact met ons op. Klachten van misselijkheid en braken in de tweede helft van de zwangerschap kunnen te maken hebben met een te hoge bloeddruk. Neem contact op met de dienstdoende verloskundige als je langer dan twintig weken zwanger bent en de volgende symptomen hebt:
• Misselijkheid en/of braken
• Pijn in de bovenbuik
• Hoofdpijn
• Sterretjes, vlekken of wazig zien
• vocht vasthouden in gezicht, handen of enkels
Vooral aan het begin en aan het eind van de zwangerschap kun je flink moe zijn. In de eerste maanden heb je onder invloed van de zwangerschapshormonen meer behoefte aan slaap. In de laatste maanden van de zwangerschap wordt slapen minder comfortabel, doordat je buik zwaarder wordt. Probeer overdag te rusten, als je moe bent. Soms is bloedarmoede de oorzaak van je vermoeidheid. We controleren tijdens de zwangerschap regelmatig het ijzergehalte om dit uit te sluiten. IJzerrijke voeding voorkomt bloedarmoede.
Je huid vormt eerder pigment in de zwangerschap. Door de zon of de zonnebank kun je bruine vlekken krijgen op je lichaam. In je gezicht kan een zwangerschapsmasker ontstaan. Zonlicht is belangrijk in verband met de vorming van vitamine D in de huid. Probeer minimaal een uur per dag buiten te zijn. Maar blijf niet te lang in de zon. Je kunt zonnebrandproducten gebruiken om je huid te beschermen. De zwangerschapsvlekken verdwijnen meestal spontaan na de zwangerschap. Als een moedervlek in korte tijd groter wordt of er vreemd uit gaat zien, raadpleeg dan de huisarts.
Misschien had je ze al, maar soms kun je tijdens de zwangerschap opeens last krijgen van spataderen aan de benen. Spataderen kunnen een vermoeid gevoel geven, irriteren of pijnlijk zijn. Soms komen spataderen aan de schaamlippen voor. Beweging zorgt voor een goede bloedsomloop en gaat de vorming van spataderen tegen. Zorg dat je niet te lang zit of staat. Je kunt steunkousen gebruiken of je benen hoog leggen als je zit. Er is ook behandeling mogelijk bij een spatader therapeut. Kijk eens op www.spatadertherapeut.nl, voor weer informatie.
Door de zwangerschap neemt de vaginale afscheiding toe. Als je de afscheiding er abnormaal uitziet of vreemd ruikt, als je jeuk hebt, een branderig gevoel of buikpijn, neem dan contact met ons op. Wellicht heb je dan een infectie, die moet worden behandeld.
Zwangerschapshormonen maken dat de darmen trager werken. Je ontlasting wordt minder regelmatig en soms harder. Als je verschijnselen van verstopping hebt, kun je het best veel drinken (twee liter per dag) en vezelrijk eten. Vezels zitten in volkoren graanproducten, rauwkost en fruit.
HANDIGE LINKS
Hieronder vind je handige websites die zijn gerelateerd aan kinderwens, zwangerschap, geboorte en ouderschaps.
- www.deverloskundige.nl
- www.knov.nl
- www.geboortezorgsalland.nl
- www.pns.nl
- www.zanzu.nl
CURSUSSEN
In de regio zijn er diverse cursussen te volgen die je voorbereiden op alles wat te maken heeft met bevallen, kraamtijd en ouderschap.
- Zwanger fit: https://deboombosch.nl/aanbod/zwangerfit/
- Zwangerfit: https://www.deboogfysiotherapie.nl/fysiotherapie/zwangerfit.html
- Zwangerschapszwemmen: https://www.deschaeck.nl/activiteiten/zwangerfitaqua
- Cursus samen bevallen: https://www.samenbevallen.nl/
- Online bevallingscursus: https://onlinegeboorteacademie.nl/
- EHBO bij kinderen en baby’s: https://stichting-ehak.nl/
- Haptotherapie: https://www.gertklabbers.nl/
- Hypnobirthing, doula service en beval bad huren: https://www.uitgerekendmariska.nl/
- Borstvoeding: https://www.praktijkvoorborstvoeding.nl/index.php?id=9
- Zwangerschapsmassage: https://curacalda.nl/
- Spatadertherapie: https://www.spatadertherapeut.nl/
- Vadercursus: https://www.vadercursus.nl/